Araçlarımızın motor performansı her ne kadar iyi olsada fren performansınında mutlaka motor performansı kadar kuvvetli olması gerekir. Fren balataları aracı durdurmaya veya yavaşlatmaya yarayan fren sisteminin en önemli parçalarındandır. Aracın frenleme esnasında fren balataları sürücünün fren pedalına basma kuvvetinin etkisiyle pistonlar tarafından fren diskine itilir. Her iki taraftan fren diskini sıkıştıran fren balataları sürtünme kuvvetinin etkisiyle aracı yavaşlatır. Fren balataları ısı değişimlerine dayanıklı asbest- reçine karışımı malzemeden yapılır ayrıca ısıl işlemden geçirilerek dayanıklılığı artırılır. Araçlarda kullandığımız fren balatalarında sürtünme katsayısının ve fren kuvvetine karşı dayanıklılığının iyi olması istenilen özelliklerdendir. Bu nedenle araçlarda kullanılan fren balatalarının kalitesi çok büyük önem taşımaktadır.
Fren balatalarını çeşit olarak ikiye ayırabiliriz:
Normal şartlarda ortalama bir fren balatasının 40,000 – 50,000 km kullanım ömrü vardır. Bazı marka araçlarda (örn. Mercedes) bu süre 15,000 – 20,000 km lere düşebilmektedir. Bunun sebebi her markanın balata et kalınlığını farklı ölçülerde yapabilmesinden kaynaklanmaktadır. Bunun dısında balatalardan ses gelmesi, balata ikaz uyarısı, fren performansının azalması balataların değişim zamanının geldiğinin işareti olabilir.
Genellikle yeni nesil araçlarda balata kalınlığı 2 – 2,5 mm ye düştüğünde kaliperler üzerinde bulunan balata sensörleri balata ikazı vermeye başlar. Ayrıca balatalar üzeinde bulunan küçük metal saç parçası balataların aşınmasıyla disklere sürtünerek ince tiz bir metal sesi çıkartır bu sesde balatanın bittiğini haber verir. Balataların bitmeye başlaması aynı zamanda fren performasının azalmasına sebep olabilir ve fren pedalına daha fazla baskı uygulanız gerekebilir. Bu belirtilerin hepsi balatanın bittiğine yada kısa zaman içinde hemen değiştirmeniz geretiği anlamına gelmektedir.
Öncelikle fren balataları sağ veya sol tekerlekler ayrı ayrı olarak kesinlikle değiştirilmez. Ön veya arka fren balataları grup şeklinde ayrı ayrı değiştirilebilir. Örnek olarak ön fren balatalarının değişimini anlatacak olursak aracın ön tarafı kriko veya araç bütün olarak lift ile kaldırılır. Her iki ön tekerleklerin bijonları sökülerek tekerlekler yerinden çıkartılır. Daha sonra fren kaliperlerinin içe bakan kısmında iki adet vida vardır bunlar uygun ölçüde lokma, açık ağızlı veya yıldız anahtarla sökülebilirler. Her iki vidayıda söktükten sonra kaliperi yerinden çıkartarak çengel veya cırt kelepçe ile helezon yayına asabilirsiniz. Kaliperi hortumuyla sarkıtmanız frenlerin hava yapmasına neden olacaktır. Daha sonra eski fren balatalarını eldiven yardımıyla elinizle yerinden çıkartınız. Yeni aldığınız fren balatalarını yine aynı yöntemle çıkarttığınız yuvalara oturtarak takınız. Bir sonraki işlem için iki adet küçük levye veya anahtar yardımıyla kaliperin içerisinde bulunan pistonu levyeleri çapraz bir şekilde üzerine tutarak kaliper pistonunu içeriye tamamen girene kadar itin. Bu işlem biraz güç isteyebilir. Bazı yeni nesil araçlarda bu işlemi elle yapmanız mümkün değildir. Aracın mutlaka servise giderek bilgisayar aracılığı ile pistonların geri çekilip fren balataları değiştirilebilir. Bu tip araçlarda elle zorlamanız halinde kaliperlere zarar verme olasılığınız yüksektir. Pistonu yerine oturttuktan sonra kaliperi tekrar eski yerine vidalar aracılığı ile takabilirsiniz. Daha sonra tekerleklerinizi takarak fren balata değişim işlemini tamamlamış olursunuz.
Değişim zamanı gelmiş bir fren balatası ortalama 2 – 2,5 mm civarındadır. Bu ölçüler aynı zamanda fren balatasından maksimum frenleme gücü elde etmeniz için son sınırdır. Bu sınırı çok fazla aşıp fren balatalarını bu şekilde kullanmanız hem fren disklerinizin çizilmesine hemde fren performansının önemli ölçüde azalmasına neden olur. Zamanında değiştirilmemiş fren balataları güvenlik açısından çok büyük risk demektir. Uygun maliyetle zamanında değiştirebileceğiniz fren balataları değiştirmediğiniz takdirde başınıza daha yüksek masrafların açılmasına veya güvenlik açısından büyük problemlerin çıkmasına sebep olabilir.
Fren balatalarından gelen sesler bazen normal bazende dikkate alınması gerekebilir. Eger fren balatalarınız yeni değiştirilmiş yada bir su birikintisene girdikten sonra aracınızın frenlerinden ses geliyor ise bu ses zamanla gecer ve normal olabilir. Bu dışında kalitesiz fren balataları ısıya cok dayanıklı olmayabilir ve yüzeyi zamanla sertleşip cam formunu alabilir buda balatalarınızdan ses gelmesine sebep olur. Zamanla yıpranmış fren diskleri yüzeyinin düzensiz şekil alması sonucu ses yapabilir.Ayrıca kampana frenlerinde oluşan kir ve tozlarda kampanalardan ses gelmesine neden olabilir. Bu durumda kampana frenlerinizi temizletmek yada değiştirmek durumunda kalabilirsiniz.
Fren balatalarından maksimum performans alabilmemiz için balata ve diskin birbirine en iyi şekilde temas etmesi gerekir. Yeni takılmış bir fren balatası yüzeyi düz olduğu için yüzeyi milimetrik düzeyde dalgalı olan fren diskine her noktada temas edemez. Belli bir süreye kadar balatanın diske alışması gerekebilir ve sürede de gereğinden fazla balatada talaş meydana gelecektir. Oluşan bu talaş ve tozlar bu süre içerisinde frenlerden ses gelmesine neden olabilir. Ayrıca yeni takılan fren balataları disk yüzeyine alışana kadar fren performansının düşük olması frenlerin zor tutması normal olan bir durumdur. Yeni takılan fren balatalarıyla fazla hız yapmak güvenliğiniz açısından riskli olabilir. Yeni takılan balatalarda 1000 – 2000 km ye kadar ses yapması normal karşılanan bir durumdur.
Fren balataları dayanma süresi aracın marka modeline göre değişiklik göstermekle birlikte büyük oranda aracın kullanım şekline bağlıdır. Genellikle şehir içi kullanımı, sürekli dur-kalk yapılması, agresif sürüş şekli, motor freninin az kullanımı ve sürekli yokuşlu yollarda kullanma gibi etkenler fren balatalarının daha çabuk bitmesine ve değişim zamanının gelmesine neden olur. Ayrıca otomatik vitesli araçların balataları manuel vitesli araçlara göre daha çabuk aşınır. Bunun sebebi düşük hızlarda otomatik vitesli araçlarda hız ayarı fren pedalı ile yapılır. Kullandığınız fren balatasının kaliteside erken bitmesine etki eden durumlar arasında yer alabilir.
Ürün başarıyla sepete eklenmiştir.